Τι είναι η δυσλεξία;
Η δυσλεξία είναι ένας γενικός όρος που αφορά τη δυσκολία του παιδιού να διαβάσει λέξεις με ακρίβεια, να τις αναγνωρίσει δηλαδή ως φθόγγους και συλλαβές ώστε στη συνέχεια να τις κατανοήσει. Έτσι, όταν το παιδί ξεκινά το σχολείο, φαίνεται να αργεί πολύ στο διάβασμα ενός σύντομου κειμένου και δυσκολεύεται πολύ σε ό,τι αφορά την ορθογραφία των λέξεων. Μουτζουρώνει, διστάζει ή αποφεύγει τελικά να ασχοληθεί με ό,τι έχει σχέση με τη γραφή και την ανάγνωση.
Συνήθως, όταν εμφανίζονται προβλήματα που αφορούν τη μάθηση, είτε ο εκπαιδευτικός παραπέμπει το παιδί στο ΚΕΔΔΥ (Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών) είτε η οικογένεια ζητά βοήθεια σε ένα Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο ή Κέντρο Ψυχικής Υγείας. Η δυσλεξία είναι μια διάγνωση η οποία προκύπτει από την εκτίμηση μιας ομάδας από ειδικούς, ανάμεσα στους οποίους τον κύριο λόγο έχουν ο ειδικός παιδαγωγός, ο λογοθεραπευτής και ο σχολικός ψυχολόγος. Οι ειδικοί αποφασίζουν και για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών που παρουσιάζει το εκάστοτε παιδί, παρέχοντας συμβουλές ή προτείνοντας συγκεκριμένες παρεμβάσεις.

Τι στάση πρέπει να κρατήσει ένας γονιός όταν μάθει ότι το παιδί του έχει δυσλεξία;
Δεν ξέρω αν υπάρχει μια ενδεδειγμένη αντιμετώπιση του προβλήματος από πλευράς των γονιών. Από την εμπειρία μου, συνήθως οι γονείς αισθάνονται ανακουφισμένοι ακούγοντας μια τέτοια διάγνωση, επειδή μέχρι πρότινος έτειναν να θεωρούν ότι το παιδί τους τεμπελιάζει, αδιαφορεί, είναι αντιδραστικό κ.ο.κ.
Επιπλέον, η διάγνωση της δυσλεξίας μπορεί να προκαλέσει μια μετακίνηση στην οικογένεια απέναντι στο πρόβλημα του σχολείου. Οι γονείς αρχίζουν να ασχολούνται πλέον με το τι θα βοηθούσε το παιδί να ξεπεράσει τη δυσκολία του αντί να το κυνηγούν για να διαβάσει και να γράψει.

Τι μπορεί να περιμένουν οι γονείς ότι θα συμβεί με τις δυσκολίες του παιδιού στο σχολείο; πώς μπορούν να βοηθήσουν οι ίδιοι;
Ανάλογα με τα προβλήματα που έχει ένα παιδί στο σχολείο μπορεί να εκπαιδευτεί ώστε, σε κάποιον βαθμό, να τα καταφέρνει καλύτερα. Είναι σημαντικό όμως να υπογραμμίσουμε ότι τα παιδιά με δυσλεξία ανταποκρίνονται πολύ αργά ακόμα και στις πιο “αποτελεσματικές” παρεμβάσεις. Θα είναι βοηθητικό να μάθει το παιδί να τα καταφέρνει με διαφορετικούς τρόπους σε σχέση με τους κοινά αποδεκτούς. Για παράδειγμα, μπορεί να μάθει από νωρίς να γράφει στον υπολογιστή με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού ελέγχου ορθογραφίας. Ή να χρησιμοποιεί τη φωνητική ανάγνωση κειμένων, όπως αυτή παρέχεται σε πολλά προγράμματα για υπολογιστές.
Στις εξετάσεις στο σχολείο, το παιδί έχει το δικαίωμα να ζητήσει επιπλέον χρόνο για να προφτάσει να γράψει, όπως επίσης έχει το δικαίωμα να εξετάζεται προφορικά, αντί γραπτά. Λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες που αφορούν την ελληνική πραγματικότητα, είναι σημαντικό οι γονείς να στηρίξουν το παιδί με το να διεκδικήσουν -όποτε χρειαστεί- δικαιώματα που απορρέουν από μια τέτοια μαθησιακή δυσκολία.
Μπορεί να είναι απαραίτητη η βοήθεια από έναν ειδικό παιδαγωγό στο σχολείο. Επίσης μπορεί να είναι επιτακτική η ανάγκη να αναγνωρίσουν οι εκπαιδευτικοί ότι οι ενδεδειγμένοι τρόποι διδασκαλίας χρειάζεται να αναθεωρηθούν και να εφαρμοστούν νέες προσεγγίσεις χρήσιμες τόσο στα παιδιά με δυσλεξία όσο και στους υπόλοιπους μαθητές.

Τι πρέπει να γνωρίζει ένα παιδί με δυσλεξία για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει;
Αν το παιδί μου θα έπαιρνε τη διάγνωση της δυσλεξίας, θα του εξηγούσα ότι αρκετά παιδιά μπορεί να έχουν δυσκολίες που αφορούν το να γράφουν και να διαβάζουν. Κι ότι θα ψάξουμε να βρούμε τρόπους ώστε να μάθει να αντιμετωπίζει όσα τον ζορίζουν. Δεν θα προσπαθούσα να του εξηγήσω πού ακριβώς οφείλεται η δυσλεξία - επειδή οι ερευνητές δυσκολεύονται πολύ να βρουν μια αιτία. Και θα του αγόραζα όσο γίνεται περισσότερα ακουστικά βιβλία, για να μπορεί να “διαβάζει” χωρίς να δυσκολεύεται.

Τι θα συμβουλεύατε τους γονείς ενός παιδιού με δυσλεξία να έχουν στο μυαλό τους, κάθε φορά που απογοητεύονται και πιστεύουν πως το παιδί τους δε θα τα καταφέρει;
Και πάλι από την εμπειρία μου, συζητώντας με οικογένειες, έχω καταλάβει ότι οι γονείς είναι ευχαριστημένοι όταν βλέπουν το παιδί τους να προσπαθεί. Και απογοητεύονται όταν το παιδί τους παραιτείται από την προσπάθεια. Θα ήθελα να ρωτήσω: “Τα παιδιά συνήθως προσπαθούν να τα καταφέρουν, όταν αντλούν χαρά και ικανοποίηση από αυτό που κάνουν. Εσάς, αν ήσασταν στη θέση του, τι είναι αυτό που θα σας έδινε χαρά και ικανοποίηση, ώστε να συνεχίσετε να προσπαθείτε;”